按照傳統既是食品又是中藥材物質目錄
國家中藥材產品質量監督檢驗中心學習資料
按照傳統既是食品又是中藥材物質目錄(110種)
丁香、八角茴香、刀豆、小茴香、小薊、山藥、山楂、馬齒莧、烏梢蛇、烏梅、木瓜、火麻仁、代代花、玉竹、甘草、白芷、白果、白扁豆、白扁豆花、龍眼肉(桂圓)、決明子、百合、肉豆蔻、肉桂、余甘子、佛手、杏仁(甜、苦)、沙棘、牡蠣、芡實、花椒、赤小豆、阿膠、雞內金、麥芽、昆布、棗(大棗、酸棗、黑棗)、羅漢果、郁李仁、金銀花、青果、魚腥草、姜(生姜、干姜)、枳椇子、枸杞子、梔子、砂仁、胖大海、茯苓、香櫞、香薷、桃仁、桑葉、桑椹、桔紅、桔梗、益智仁、荷葉、萊菔子、蓮子、高良姜、淡竹葉、淡豆豉、菊花、菊苣、黃芥子、黃精、紫蘇、紫蘇籽、葛根、黑芝麻、黑胡椒、槐米、槐花、蒲公英、蜂蜜、榧子、酸棗仁、鮮白茅根、鮮蘆根、蝮蛇、橘皮、薄荷、薏苡仁、薤白、覆盆子、藿香。
——2002年《衛生部關于進一步規范保健食品原料管理的通知》,衛法監發〔2002〕51號,87種。
人參、山銀花、芫荽、玫瑰花、松花粉、粉葛、布渣葉、夏枯草、當歸、山奈、西紅花、草果、姜黃、蓽茇。
——2014年國家衛生計生委對藥食兩用物質名單進行了修訂 ( 國衛辦食品函〔2014〕975 號),14種。
黨參、肉蓯蓉、鐵皮石斛、西洋參、黃芪、靈芝、天麻、山茱萸、杜仲葉
——2018年4月27日,國家衛健委發布《關于征求將黨參等9種物質作為按照傳統既是食品又是中藥材物質管理意見的函》,9種。
附件1
按照傳統既是食品又是中藥材物質目錄(征求意見稿)
注:排序按照植物、動物;再按筆劃
序號 |
物質名稱 |
植物名/動物名 |
拉丁學名 |
所屬科名 |
使用部分 |
備注 |
1 |
丁香 |
丁香 |
Eugenia caryophyllata Thunb. |
桃金娘科 |
花蕾 |
|
2 |
八角茴香 |
八角茴香 |
Illicium verum Hook.f. |
木蘭科 |
成熟果實 |
在調味品中也稱“八角” |
3 |
刀豆 |
刀豆 |
Canavalia gladiata(Jacq.)DC. |
豆科 |
成熟種子 |
|
4 |
小茴香 |
茴香 |
Foeniculum vulgare Mill. |
傘形科 |
成熟果實 |
用于調味時還可用葉和梗 |
5 |
小薊 |
刺兒菜 |
Cirsium setosum(Willd.) MB. |
菊科 |
地上部分 |
|
6 |
山藥 |
薯蕷 |
Dioscorea opposita Thunb. |
薯蕷科 |
根莖 |
|
7 |
山楂 |
山里紅 |
Crataegus pinnatifida Bge.var.major N.E.Br. |
薔薇科 |
成熟果實 |
|
山楂 |
Crataegus pinnatifida Bge. |
薔薇科 |
||||
8 |
馬齒莧 |
馬齒莧 |
Portulaca oleracea L. |
馬齒莧科 |
地上部分 |
|
9 |
烏梅 |
梅 |
Prunus mume (Sieb.)Sieb.et Zucc. |
薔薇科 |
近成熟果實 |
|
10 |
木瓜 |
貼梗海棠 |
Chaenomeles speciosa (Sweet) Nakai |
薔薇科 |
近成熟果實 |
|
11 |
火麻仁 |
大麻 |
Cannabis sativa L. |
? |
成熟果實 |
|
12 |
代代花 |
代代花 |
Citrus aurantium L.var.amara Engl. |
蕓香科 |
花蕾 |
果實地方常用作枳殼 |
13 |
玉竹 |
玉竹 |
Polygonatum odoratum (Mill.)Druce |
百合科 |
根莖 |
|
14 |
甘草 |
甘草 |
Glycyrrhiza uralensis Fisch. |
豆科 |
根和根莖 |
|
脹果甘草 |
Glycyrrhiza inflata Bat. |
豆科 |
||||
光果甘草 |
Glycyrrhiza glabra L. |
豆科 |
||||
15 |
白芷 |
白芷 |
Angelica dahurica(Fisch.ex Hoffm.)Benth.et Hook.f. |
傘形科 |
根 |
|
杭白芷 |
Angelica dahurica(Fisch.ex Hoffm.)Benth. et Hook.f.var.formosana(Boiss.)Shan et Yuan |
傘形科 |
||||
16 |
白果 |
銀杏 |
Ginkgo biloba L. |
銀杏科 |
成熟種子 |
|
17 |
白扁豆 |
扁豆 |
Dolichos lablab L. |
豆科 |
成熟種子 |
|
18 |
白扁豆花 |
扁豆 |
Dolichos lablab L. |
豆科 |
花 |
|
19 |
龍眼肉(桂圓) |
龍眼 |
Dimocarpus longan Lour. |
無患子科 |
假種皮 |
|
20 |
決明子 |
決明 |
Cassia obtusifolia L. |
豆科 |
成熟種子 |
需經過炮制方可使用 |
小決明 |
Cassia tora L. |
豆科 |
||||
21 |
百合 |
卷丹 |
Lilium lancifolium Thunb. |
百合科 |
肉質鱗葉 |
|
百合 |
Lilium brownie F.E.Brown var.viridulum Baker |
百合科 |
||||
細葉百合 |
Lilium pumilum DC. |
百合科 |
||||
22 |
肉豆蔻 |
肉豆蔻 |
Myristica fragrans Houtt. |
肉豆蔻科 |
種仁;種皮 |
種皮僅作為調味品使用 |
23 |
肉桂 |
肉桂 |
Cinnamomum cassia Presl |
樟科 |
樹皮 |
在調味品中也稱“桂皮” |
24 |
余甘子 |
余甘子 |
Phyllanthus emblica L. |
大戟科 |
成熟果實 |
|
25 |
佛手 |
佛手 |
Citrus medica L.var.sarcodactylis Swingle |
蕓香科 |
果實 |
|
26 |
杏仁(苦、甜) |
山杏 |
Prunus armeniaca L.var.ansu Maxim |
薔薇科 |
成熟種子 |
苦杏仁需經過炮制方可使用 |
西伯利亞杏 |
Prunus sibirica L. |
薔薇科 |
||||
東北杏 |
Prunus mandshurica (Maxim) Koehne |
薔薇科 |
||||
杏 |
Prunus armeniaca L. |
薔薇科 |
||||
27 |
沙棘 |
沙棘 |
Hippophae rhamnoides L. |
胡頹子科 |
成熟果實 |
|
28 |
芡實 |
芡 |
Euryale ferox Salisb. |
睡蓮科 |
成熟種仁 |
|
29
|
花椒 |
青椒 |
Zanthoxylum schinifolium Sieb.et Zucc. |
蕓香科 |
成熟果皮 |
花椒果實可作為調味品使用 |
花椒 |
Zanthoxylum bungeanum Maxim. |
蕓香科 |
||||
30
|
赤小豆 |
赤小豆 |
Vigna umbellata Ohwi et Ohashi |
豆科 |
成熟種子 |
|
赤豆 |
Vigna angularis Ohwi et Ohashi |
豆科 |
||||
31 |
麥芽 |
大麥 |
Hordeum vulgare L. |
禾本科 |
成熟果實經發芽干燥的炮制加工品 |
|
32
|
昆布 |
海帶 |
Laminaria japonica Aresch. |
海帶科 |
葉狀體 |
|
昆布 |
Ecklonia kurome Okam. |
翅藻科 |
||||
33 |
棗(大棗、黑棗) |
棗 |
Ziziphus jujuba Mill. |
鼠李科 |
成熟果實 |
|
34 |
羅漢果 |
羅漢果 |
Siraitia grosvenorii (Swingle.)C.Jeffrey ex A.M.Lu et Z.Y.Zhang |
葫蘆科 |
果實 |
|
35
|
郁李仁 |
歐李 |
Prunus humilis Bge. |
薔薇科 |
成熟種子 |
|
郁李 |
Prunus japonica Thunb. |
薔薇科 |
||||
長柄扁桃 |
Prunus pedunculata Maxim. |
薔薇科 |
||||
36 |
金銀花 |
忍冬 |
Lonicera japonica Thunb. |
忍冬科 |
花蕾或帶初開的花 |
|
37 |
青果 |
橄欖 |
Canarium album Raeusch. |
橄欖科 |
成熟果實 |
|
38 |
魚腥草 |
蕺菜 |
Houttuynia cordata Thunb. |
三白草科 |
新鮮全草或干燥地上部分 |
|
39 |
姜(生姜、干姜) |
姜 |
Zingiber officinale Rosc. |
姜科 |
根莖(生姜所用為新鮮根莖,干姜為干燥根莖。) |
|
40 |
枳椇子 |
枳椇 |
Hovenia dulcis Thunb. |
鼠李科 |
藥用為成熟種子;食用為肉質膨大的果序軸、葉及莖枝。 |
|
41 |
枸杞子 |
寧夏枸杞 |
Lycium barbarum L. |
茄科 |
成熟果實 |
|
42 |
梔子 |
梔子 |
Gardenia jasminoides Ellis |
茜草科 |
成熟果實 |
|
43
|
砂仁 |
陽春砂 |
Amomum villosum Lour. |
姜科 |
成熟果實 |
|
綠殼砂 |
Amomum villosum Lour.var.xanthioides T.L.Wu et Senjen |
姜科 |
||||
海南砂 |
Amomum longiligularg T.L.Wu |
姜科 |
||||
44 |
胖大海 |
胖大海 |
Sterculia lychnophora Hance |
梧桐科 |
成熟種子 |
|
45 |
茯苓 |
茯苓 |
Poria cocos(Schw.)Wolf |
多孔菌科 |
菌核 |
|
46 |
香櫞 |
枸櫞 |
Citrus medica L. |
蕓香科 |
成熟果實 |
|
香圓 |
Citrus wilsonii Tanaka |
蕓香科 |
||||
47
|
香薷 |
石香薷 |
Mosla chinensis Maxim. |
唇形科 |
地上部分 |
|
江香薷 |
Mosla chinensis‘jiangxiangru’ |
唇形科 |
||||
48
|
桃仁 |
桃 |
Prunus persica(L.)Batsch |
薔薇科 |
成熟種子 |
|
山桃 |
Prunus davidiana(Carr.)Franch. |
薔薇科 |
||||
49 |
桑葉 |
桑 |
Morus alba L. |
? |
葉 |
|
50 |
桑椹 |
桑 |
Morus alba L. |
? |
果穗 |
|
51 |
桔紅(橘紅) |
橘及其栽培變種 |
Citrus reticulata Blanco |
蕓香科 |
外層果皮 |
|
52 |
桔梗 |
桔梗 |
Platycodon grandiflorum (Jacq.)A.DC. |
桔? |
根 |
|
53 |
益智仁 |
益智 |
Alpinia oxyphylla Miq. |
姜科 |
去殼之果仁,而調味品為果實。 |
|
54 |
荷葉 |
蓮 |
Nelumbo nucifera Gaertn. |
睡蓮科 |
葉 |
|
55 |
萊菔子 |
蘿卜 |
Raphanus sativus L. |
十字花科 |
成熟種子 |
|
56 |
蓮子 |
蓮 |
Nelumbo nucifera Gaertn. |
睡蓮科 |
成熟種子 |
|
57 |
高良姜 |
高良姜 |
Alpinia officinarum Hance |
姜科 |
根莖 |
|
58 |
淡竹葉 |
淡竹葉 |
Lophatherum gracile Brongn. |
禾本科 |
莖葉 |
|
59 |
淡豆豉 |
大豆 |
Glycine max(L.)Merr. |
豆科 |
成熟種子的發酵加工品 |
|
60 |
菊花 |
菊 |
Chrysanthemum morifolium Ramat. |
菊科 |
頭狀花序 |
|
61
|
菊苣 |
毛菊苣 |
Cichorium glandulosum Boiss.et Huet |
菊科 |
地上部分或根 |
|
菊苣 |
Cichorium intybus L. |
菊科 |
||||
62
|
黃芥子 |
芥 |
Brassica juncea(L.)Czern.et Coss |
十字花科 |
成熟種子 |
|
63 |
黃精 |
滇黃精 |
Polygonatum kingianum Coll.et Hemsl. |
百合科 |
根莖 |
|
黃精 |
Polygonatum sibiricum Red. |
百合科 |
||||
多花黃精 |
Polygonatum cyrtonema Hua |
百合科 |
||||
64
|
紫蘇 |
紫蘇 |
Perilla frutescens(L.)Britt. |
唇形科 |
葉(或帶嫩枝) |
|
65 |
紫蘇子(籽) |
紫蘇 |
Perilla frutescens(L.)Britt. |
唇形科 |
成熟果實 |
|
66
|
葛根 |
野葛 |
Pueraria lobata (Willd.)Ohwi |
豆科 |
根 |
|
67
|
黑芝麻 |
脂麻 |
Sesamum indicum L. |
脂麻科 |
成熟種子 |
在調味品中也稱“胡麻、芝麻” |
68 |
黑胡椒 |
胡椒 |
Piper nigrum L. |
胡椒科 |
近成熟或成熟果實 |
在調味品中稱“白胡椒” |
69 |
槐花、槐米 |
槐 |
Sophora japonica L. |
豆科 |
花及花蕾 |
|
70
|
蒲公英 |
蒲公英 |
Taraxacum mongolicum Hand.-Mazz. |
菊科 |
全草 |
|
堿地蒲公英 |
Taraxacum borealisinense Kitam. |
菊科 |
||||
同屬數種植物 |
菊科 |
|||||
71
|
榧子 |
榧 |
Torreya grandis Fort. |
紅豆杉科 |
成熟種子 |
|
72
|
酸棗、酸棗仁 |
酸棗 |
Ziziphus jujuba Mill.var.spinosa(Bunge)Hu ex H.F.Chou |
鼠李科 |
果肉、成熟種子 |
|
73 |
鮮白茅根(或干白茅根) |
白茅 |
Imperata cylindrical Beauv.var.major(Nees)C.E.Hubb. |
禾本科 |
根莖 |
|
74
|
鮮蘆根(或干蘆根) |
蘆葦 |
Phragmites communis Trin. |
禾本科 |
根莖 |
|
75 |
橘皮(或陳皮) |
橘及其栽培變種 |
Citrus reticulata Blanco |
蕓香科 |
成熟果皮 |
|
76
|
薄荷 |
薄荷 |
Mentha haplocalyx Briq. |
唇形科 |
地上部分 |
|
薄荷 |
Mentha arvensis L. |
唇形科 |
葉、嫩芽 |
僅作為調味品使用 |
||
77
|
薏苡仁 |
薏苡 |
Coix lacryma-jobi L.var.mayuen.(Roman.)Stapf |
禾本科 |
成熟種仁 |
|
78
|
薤白 |
小根蒜 |
Allium macrostemon Bge. |
百合科 |
鱗莖 |
|
薤 |
Allium chinense G.Don |
百合科 |
||||
79
|
覆盆子 |
華東覆盆子 |
Rubus chingii Hu |
薔薇科 |
果實 |
|
80
|
藿香 |
廣藿香 |
Pogostemon cablin (Blanco)Benth. |
唇形科 |
地上部分 |
|
81
|
烏梢蛇 |
烏梢蛇 |
Zaocys dhumnades(Cantor) |
游蛇科 |
剝皮、去除內臟的整體 |
僅限獲得林業部門許可進行人工養殖的烏梢蛇 |
82
|
牡蠣 |
長牡蠣 |
Ostrea gigas Thunberg |
牡蠣科 |
貝殼 |
|
大連灣牡蠣 |
Ostrea talienwhanensis Crosse |
牡蠣科 |
||||
近江牡蠣 |
Ostrea rivularis Gould |
牡蠣科 |
||||
83
|
阿膠 |
驢 |
Equus asinus L. |
馬科 |
干燥皮或鮮皮經煎煮、濃縮制成的固體膠。 |
|
84
|
雞內金 |
家雞 |
Gallus gallus domesticus Brisson |
雉科 |
沙囊內壁 |
|
85
|
蜂蜜 |
中華蜜蜂 |
Apis cerana Fabricius |
蜜蜂科 |
蜂所釀的蜜 |
|
意大利蜂 |
Apis mellifera Linnaeus |
蜜蜂科 |
||||
86 |
蝮蛇(蘄蛇) |
五步蛇 |
Agkistrodon acutus(Güenther) |
蝰科 |
去除內臟的整體 |
僅限獲得林業部門許可進行人工養殖的蝮蛇 |
新增中藥材物質 |
||||||
1 |
人參 |
人參 |
Panax ginseng C.A.Mey |
五加科 |
根和根莖 |
為5年及5年以下人工種植的人參;食用量≤3克/天;孕婦、哺乳期婦女及14周歲以下兒童不宜食用 |
2 |
山銀花 |
華南忍冬 |
Lonicera confuse DC. |
忍冬科 |
花蕾或帶初開的花 |
|
紅腺忍冬 |
Lonicera hypoglauca Miq. |
|||||
灰氈毛忍冬 |
Lonicera macranthoides Hand.-Mazz. |
|||||
黃褐毛忍冬 |
Lonicera fulvotomentosa Hsu et S.C.Cheng |
|||||
3 |
芫荽 |
芫荽 |
Coriandrum sativum L. |
傘形科 |
果實、種子 |
|
4 |
玫瑰花 |
玫瑰 |
Rosa rugosa Thunb 或Rose rugosa cv. Plena |
薔薇科 |
花蕾 |
|
5
6 |
松花粉 |
馬尾松 |
Pinus massoniana Lamb. |
松科 |
干燥花粉 |
|
油松 |
Pinus tabuliformis Carr. |
|||||
同屬數種植物 |
||||||
7 |
粉葛 |
甘葛藤 |
Pueraria thomsonii Benth. |
豆科 |
根 |
|
8 |
布渣葉 |
破布葉 |
Microcos paniculata L. |
椴樹科 |
葉 |
僅作為涼茶飲料原料;使用量≤15克/天 |
9 |
夏枯草 |
夏枯草 |
Prunella vulgaris L. |
唇形科 |
果穗 |
僅作為涼茶飲料原料;使用量≤9克/天 |
10 |
當歸 |
當歸 |
Angelica sinensis(Oliv.)Diels. |
傘形科 |
根 |
僅限用于香辛料;使用量≤3克/天 |
11 |
山奈 |
山奈 |
Kaempferia galanga L. |
姜科 |
根莖 |
僅作為調味品使用;使用量≤6克/天;在調味品中標示“根、莖” |
12 |
西紅花 |
藏紅花 |
Crocus sativus L. |
鳶尾科 |
柱頭 |
僅作為調味品使用;使用量≤1克/天;在調味品中也稱“藏紅花” |
13 |
草果 |
草果 |
Amomum tsao-ko Crevost et Lemaire |
姜科 |
果實 |
僅作為調味品使用;使用量≤3克/天 |
14 |
姜黃 |
姜黃 |
Curcuma Longa L. |
姜科 |
根莖 |
僅作為調味品使用;使用量≤3克/天;在調味品中標示“根、莖” |
15 |
蓽茇 |
蓽茇 |
Piper longum L. |
胡椒科 |
果實或成熟果穗 |
僅作為調味品使用;使用量≤1克/天 |
附件2
黨參等9種物質按照食藥物質管理要求
新增 |
|||||||
序號 |
名稱 |
來 源 |
使用部分 |
備注 |
|||
植物名/動物名 |
拉丁學名 |
所屬科名 |
|||||
1 |
黨參 |
黨參 |
Codonopsis pilosula(Franch.)Nannf. |
桔? |
根 |
使用量≤9克/天,孕婦、嬰幼兒不宜食用 |
|
素花黨參 |
Codonopsis pilosula Nannf. var. modesta (Nannf.) L.T.Shen |
||||||
川黨參 |
Codonopsis tangshen Oliv. |
||||||
2 |
肉蓯蓉(荒漠) |
肉蓯蓉 |
Cistanche deserticola Y.C.Ma |
列當科 |
肉質莖 |
使用量≤3克/天,孕婦、哺乳期婦女及嬰幼兒不宜食用 |
|
3 |
鐵皮石斛 |
鐵皮石斛 |
Dendrobium officinale Kimura et Migo |
蘭科 |
莖 |
使用量≤3.5克/天,孕婦不宜食用 |
|
4 |
西洋參 |
西洋參 |
Panax quinquefolium L. |
五加科 |
根 |
使用量≤3克/天,孕婦、哺乳期婦女及嬰幼兒不宜食用 |
|
5 |
黃芪 |
蒙古黃芪 |
Astragalus membranaceus(Fisch.)Bge.var.mongholicus(Bge.)Hsiao |
豆科 |
根 |
使用量≤9克/天 |
|
膜莢黃芪 |
Astragalus membranaceus(Fisch.)Bge. |
||||||
6 |
靈芝 |
赤芝 |
Ganoderma lucidum (leyss. ex Fr.)Karst. |
多孔菌科 |
子實體 |
使用量≤6克/天,孕婦不宜食用 |
|
紫芝 |
Ganoderma sinense Zhao, Xu et Zhang |
||||||
7 |
山茱萸 |
山茱萸 |
Cornus officinalis Sieb.et Zucc. |
山茱萸科 |
果實 |
使用量≤6克/天,孕婦、哺乳期婦女及嬰幼兒不宜食用 |
|
8 |
天麻 |
天麻 |
Gastrodia elata B1. |
蘭科 |
塊莖 |
使用量≤3克/天,孕婦、哺乳期婦女及嬰幼兒不宜食用 |
|
9 |
杜仲葉 |
杜仲 |
Eucommia ulmoides Oliv. |
杜仲科 |
葉 |
使用量≤7.5克/天,孕婦、哺乳期婦女及嬰幼兒不宜食用 |
|
- 上一篇:沒有啦
- 下一篇:老教授的情懷 [2018/1/15]